Aνάβλεμμα Μάρτιος 2024 – Θεοφανή Καραμπάτσα

<<Θαυμάζω τες γυναίκες μας και στ΄όνομά τους μνέω>> – Διονύσιος Σολωμός

Με την ευκαιρία της Διεθνούς ημέρας της Γυναίκας το Αυστραλιανό Ινστιτούτο Μακεδονικών Σπουδών (AIMS) και το Aυστραλιανό Ινστιτούτο Ελληνικών Ερευνών (AIHR) χαιρετίζουν τις Κυρίες της Ομογένειας και εύχονται χρόνια πολλά και καλά.

Ο μήνας Μάρτιος για κάθε Ελληνα απανταχού της Υδρογείου σφαίρας είναι μήνας πατριωτισμού αλλά και αναβλέμματος. Η θελημμένα ή άθελα, η μνήμη του κάθε πατριώτη, αναβλέπει στα περασμένα δρώμενα των αγωνιστών γενικά, σε ήρωες και ηρωίδες που με την θυσία τους και τους υπεράνθρωπους αγώνες τους έσωσαν το Ελληνικό Εθνος. Στον αγώνα όχι μόνον θυσιάστηκαν πολύτιμες ζωές αγωνιστών και αγωνιστριών αλλά και ακράδαντες περιουσίες.

Το αξιοθαύμαστο έργο των γυναικών στον αγώνα για την απελευθέρωση δεν πρέπει να ξεχαστεί από κανένα σημερινό Ελληνα.Είναι καθήκον όλων των Ελλήνων να αναβλέπουν πάντα στα γυρίσματα του χρόνου και να θαυμάζουν τα κατορθώματα των στεφανωμένων Ηρωίδων.

<<Θνάσκει σιγαθέν καλόν έργον>> – Πίνδαρος

Στα πλαίσια των διπλών εορτασμών του Μαρτίου 2024 της Διεθνούς ημέρας της γυναίκας και της απαρχής του αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας των Ελλήνων από τον Μακροχρόνιο ζυγό των Τούρκων, το ΑΙΜΣ δεν μπορεί παρά να αναβλέψει μία από τις πάμπολλες δαφνωστεφανωμένες ηρωιδες του αγώνα ηρωίδες όπως η Μαντώ Μαυρογένους που με την ακράδαντη πίστη της στον αγώνα θυσίασε ολη της την περιουσία και προίκα της για την Ελευθερία της Ελλάδος.

Μέσα από την ηθική έξαρση, τον ηρωισμό, την αγάπη για την πατρίδα, και το μεγαλείο της αυταπάρνησης του ‘21, αναδύεται πρότυπο η δαφνοστεφανωμένη ηρωική μορφή της ακατάβλητης αυτής ηρωίδας, Μαντούς Μαγδαληνής Μαυρογένους.

Ενα πρότυπο ηρωισμού, αυτοθυσίας, ανιδιοτέλειας,και αγάπης για την σκλαβωμένη πατρίδα, που με το ιδεοφόρο παράδειγμά της ενέπνευσε και συνετέλεσε στην Παλιγγενεσία του Εθνους, όχι μόνον τις Ελληνίδες αλλά και σ΄ ένα βαθμό τους φιλέλληνες διανοούμενους /διανοούμενες της Ευρώπης.

Είναι αξιωσημείωτο και πρέπει να τεκμηριωθεί ότι η Μαντώ θυσίασε όλη την πελώρια περιουσία της των επτακοσίων χιλιάδων (700.000) γροσίων για τον αγώνα.

Χρυσά νομίσματa, ακίνητα της εποχής εκείνης, κοσμήματα μεγάλης αξίας, μα πάνω απ’ όλα θυσίασε την υγεία της και τα νειάτα της!

Ναύλωσε καράβια για τον εξοπλισμό του στόλου.

Διοργάνωσε τμήματα Πεζικού στην Πελοπόννησο.

Βοήθησε γυναικόπαιδα ύστερα από το ολοκαύτωμα του Μεσολλογγίου, έδωσε χέρι βοηθείας στο νησί της Σάμου, σε μάνες και παιδιά που πεινούσαν, έλαβε μέρος σε πολλές μάχες, και θα έπρεπε να παραδεχτούμε ότι επάξια ο Κυβερνήτης της ελλάδας Ιωάννης Καποδήστριας της απένειμε την Ύψιστη Στρατιωτική τιμή της Επιτίμου Αντιστρατήγου της Ελλάδος, την οποία τιμή έφερε έως το τέλος της ζωής της.

Θα πρέπει να σημειωθεί επιπρόσθετα ότι είναι η  μόνη αγωνίστρια γυναίκα που φέρει αυτήν την τιμή.

Το χωριό Μαρμαρά της Νήσου Πάρου υπερηφανεύεται για την μεγάλη και αξεπέραστη ηρωίδα.

Η Μαντώ Μαυρογένους γεννήθηκε το έτος 1796 ή 1797, Γόνος Αριστοκρατικής οικογένειας και άφησε πάλι την τελευταία της πνοή στην Πάρο το έτος 1848 τον μήνα Ιούλιο, ταπεινωμένη και πολύ πτωχή, σε ηλικία 52 ετών. Ο πατέρας της Μαντούς υπήρξε Εξέχον μέλος της Φιλικής Εταιρείας, και ο ίδιος το 1820 εμύησε την Μαντώ σε αυτήν.

Η πλατεία της νήσου Μυκονος φέρει την προτομή και το όνομα της άξιας Ελληνίδας.

θα πρέπει επίσης να τεκμηριωθεί και ποτέ να μην ξεχαστεί ότι για λίγο χρονικό διάστημα η μεγάλη ηρωίδα έμεινε ξεχασμένη.

Ευτυχώς που βρέθηκαν οι φιλέλληνες της Ευρώπης όπως ο Φιλέλληνας Jules το 1898 με απορία είπε ότι <<είναι απορίας άξιον πως τέτοια γυναίκα ελησμονήθη εντελώς από όλους τους Eλληνες Iστορικούς>>.

Επίσης ο T. Ginouvier, Γάλλος ιστορικός και συγγραφέας to 1825 κυκλοφορεί το βιβλίο του με τίτλο << Mavrogénie: ou, L’Héroïne de la Grèce>>. Το βιβλίο του T. Ginouvier γνωρίζει μεγάλη επιτυχία και επανεκδείδεται. H Μαντώ Ηρωίδα πλέον της Ελλάδος γίνεται Πασίγνωστη στην  Ευρώπη.

Ο ζωγράφος Adam Friedel ζωγραφίζει το πορτραίτο της το οποίο καθιστά την Μαντώ Μαυρογένους, προσωπικότητα στην Ευρώπη, και συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στις 24 μεγάλες προσωπογραφίες των επισημοτέρων αρχηγών της Ελληνικής Επανάστασης.

To έτος 1896 ο Θεόδωρος Blancard δημοσίευσε στα Γαλλικά τη βιογραφία της Μαντούς <<Les Mavrogenies>>.

H βιογραφία επανεκδίδεται το έτος 1909.

Χαρακτηριστικό είναι το φλογερό πάθος της Μαντούς για την απελευθέρωση της Ελλάδος από τον Οθωμανικό Ζυγό, το οποίο για μια άλλη φορά αναδεικνύεται από την επιστολή προς τον Ποιητή Rembeau.

Η Μαντώ έστειλε επιστολή προς τον ποιητή Rembeau, η οποία ανάμεσα στα άλλα, εξηγούσε ειληκρινά και με αγέροχο πατριωτικό συναίσθημα ότι:

<<Δεν με νοιάζει τι θα γίνει, αν είναι να ελευθερωθεί η πατρίδα μου , όταν θα έχω χρησιμοποιήσει όλα όσα μπορώ να διαθέσω για την ιερή υπόθεση της ελευθερίας θα τρέξω στο στρατόπεδο των Ελλήνων για να τους ενθαρρύνω με την απόφασή μου να πεθάνω αν χρειασθεί για την ελευθερία>>.

Η Μαντώ έζησε σε μια πολύ ταραχώδη περίοδο, παρεξηγήθηκε από πολλούς Δυνατούς της εποχής της και ιδιαίτερα από τον Ιωάννη Κωλέττη.

Η Μαντώ πριν το θάνατό της έγραψε στον τότε Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια:

<<Ο θεός ας κρίνει αυτούς που τόσο λανθασμένα με  έκριναν αυτούς που με πολέμησαν να διοικήσω μετά τους βασιλείς>>. “lord judge those who wrong me, who battle me, rule over the kings”.

Σκιαγραφώντας την ζωή της Μαντούς Μαυρογένους Θα μπορούσαμε να την ζωγραφήσουμε ως μια Γυναίκα οπως αναγράφεται, Ψηλή και λεβεντόκαρδη, μεγαλωμένη σε ένα προηγμένο πολιτισμικά και κοινωνικά περιβάλλον με <<ευάγωγη παιδεία>> που την οδήγησε σε Ευρωπαικό προσανατολισμό και την γνώση ξένων γλωσσών, εφόδια που της επέτρεπαν να επινοινωνεί με πολλές χώρες της Ευρώπης, και να διακυρήσσει την Εθνεγερσία της σκλαβωμένης τότε Ελλάδας και την αφύπνιση των Ευρωπαίων.

Μια Γυναίκα που δεν δείλιαζε μπροστά σε όποιο κίνδυνο αλλά αντιστεκόταν δυνατά σε όλες τις αντιξοότητες της  ζωής της.

Μια γυναίκα που δεν χωρά μέσα σε ένα κάδρο ζωγραφικής, ούτε σε ένα λαξευμένο Πορτραίτο.

Μια γυναίκα παράδειγμα και φωτεινός φάρος που θα έπρεπε όλες οι Ελληνίδες των επόμενων γενεών όπου γης να ακολουθήσουν.

Σήμερα στον 21ον αιώνα, δεν μας καλεί η πατρίδα να <<πολεμήσουμε>> με <<καραμπίνες και φυσσίγγια>>. Έχουμε μια γερή παρακαταθήκη και διαθέτουμε ένα μοναδικό όπλο τον Ελληνικό  πολιτισμό, που άλλα κράτη ανά τον κόσμο δεν διαθέτουν. Θα ήταν ευχής έργον για μας τις γυναίκες να γίνουμε κήρυκες αυτού του πολιτισμού για να δοξάζεται η Ελλάδα απανταχού της οικουμένης. Είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής που θα μπορούσαμε να προσφέρουμε προς την αξιοθαύμαστη και αξεπέραστη Ηρωίδα Μαντώ Μαγδαληνή Μαυρογένους.

<<Είναι χρήσιμο να αναθυμόμαστε τα καλά έργα των Μεγάλων γυναικών. Είναι σαν να τις ανασταίνουμε, να τις φέρνουμε κοντά μας, για να μας στυλώνουν, στους δικούς μας ευγενείς αγώνες, αφού εμείς οι γυναίκες, σαν πλάστρες και τεχνήτρες της ζωής, έχουμε χρέος – και το μπορούμε – να δίνουμε την δική μας μάχη, στον πατριωτικό, πολιτιστικό και ανθρωπιστικό τομέα, για ένα κόσμο ποιό ηθικό ήρεμο κι΄ ευτυχισμένο, όπου ανάμεσα στα άτομα και στους λαούς, θα έχει κράτος η ελευθερία, η αγάπη, το δίκαιο και η Ειρήνη>>. (Αθηνά Τζινίκου Κακούλη 1986).

Πηγές:

• Απόσπασμα: Διάλεξη Θεοφανής Καραμπάτσα; 12/2/2013
• P.N. Avramopoulos. https://panosavramopoulos.blogspot.com; 24/5/2021
• Αθηνά Τζινίκου Κακούλη. Η Μακεδόνισσα στον θρύλο και στην Ιστορία; 1986